آسیب شناسی شوراهای مدارس و ارائه راهکارهای مناسب برای تقویت نقش آنها

آسیب شناسی شوراهای مدارس و ارائه راهکارهای مناسب برای تقویت نقش آنها دکتر مرتضی سمیعی زفرقندی1 چکیده هدف این پژوهش آسیب شناسی شوراهای مدارس و ارائه راهکارهای مناسب برای تقویت نقش شوراهای معلمان، مدرسه و دانش‌آموزی مدارس کشور است. نمونه آماری براساس فرمول کوکران، 211 مدرسه بود که به روش نمونه‌گیری چندمرحله‌ای از استانهای خوزستان، قم، خراسان شمالی، یزد، ایلام، اصفهان، سیستان و بلوچستان و شهر تهران انتخاب شده است. این پژوهش غیر آزمایشی از نوع توصیفی است و داده­ها با سه روش پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده به تفکیک هر شورا گردآوری شد. برای تحلیل داده­ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمونT) استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان می­دهد که بخشی از آسیبهای فعالیت شوراها در مدارس کشور مربوط به وظایف مقرر آنها از لحاظ محتوایی و اجرایی است که باید مورد اصلاح و بازنگری قرار گیرد. برخی از بندهای وظایف هر سه شورا را می‌توان حذف کرد و برخی از موارد جدید را به آن افزود. در هر سه شورا، برحسب رتبه عوامل محدودیتهای مالی و زمانی با اهمیت همسان (توأماً با حدود 62 درصد) و عدم صراحت و شفافیت آیین‌نامه اجرایی مهمترین علل آسیب شوراهای مدارس است. مطابق نتایج حاصل مهم­ترین راهکارهای تقویت شوراهای مدارس عبارت اند از: 1. اصلاح و تغییر آیین‌نامه شوراها از نظر وظایف، اختیارات، منابع مالی و زمان جلسات 2. ایجاد ارتباط ساختاری مناسب شوراهای درون مدرسه، میان مدارس و با منطقه، استان و سطح وزارتخانه. همچنین پیشنهاد می­شود برای تقویت نقش شوراها در مدارس، مدیریت شوراهای معلمان و دانش‌آموزی را اعضای شورا انتخاب کنند و مدیر مدرسه بر امور شوراها نظارت داشته باشد. در آیین‌نامه اجرایی ابلاغی، وظایف  هر شورا مشخص شده است ولی حدود اختیارات شوراها به طور دقیق مشخص نیست. با توجه به اینکه شوراها از ارکان مدارس هستند، لازم است شرح اختیارات قانونی هر شورا نیز تعیین شود. کلید واژگان: شورا، شورای معلمان، شورای مدرسه، شورای دانش‌آموزی، آسیب‌شناسی، مشارکت ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ تاریخ دریافت: 10/6/94                     تاریخ پذیرش: 9/3/95 1. استادیار سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، پژوهشگاه مطالعات آموزش‌وپرورش                                 [email protected]